Truong Anh Ngoc
Yesterday at 7:01 PM ·
Có một câu nói kinh điển trong Phúc âm của John (“Phúc cho những ai không thấy mà tin”) và có một kiệt tác của danh hoạ Caravaggio (1571-1610) có tên “Sự nghi ngờ của thánh Thomas” (1603).
Hãy nhìn vào ngón tay của người đàn ông ấy, đang chọc vào phần rách ở sườn của một người đàn ông khác, trong khi hai người đàn ông khác đang đứng nhìn. Họ ăn mặc thật giản dị và mặt của người đàn ông chọc ngón tay ấy thể hiện sự ngạc nhiên và kính phục. Người đàn ông có khuôn mặt kinh ngạc ấy là tông đồ Thomas, hai người đang đứng nhìn ngay cạnh là các tông đồ khác, trong đó một người là Peter. Còn người cầm tay Thomas để chọc vào chính sườn mình chính là Đức Jesus. Trong bức tranh ấy, Caravaggio đã tái hiện một câu chuyện rất nổi tiếng trong kinh Tân Ước, chuyện về Chúa phục sinh và về việc thánh Thomas, một người rất hay hoài nghi, đã không tin về sự trở về ấy.
Theo Sách Phúc âm của John, ngày Chúa sống lại từ cõi chết ba ngày sau khi bị đóng đinh trên cây thập giá, ngài đã gặp các tông đồ, trừ Judas, vì Judas đã chết, và Thomas, vì ông không có mặt. Vì vắng mặt, nên Thomas cũng không tin các tông đồ khác khi họ nói, họ đã gặp Jesus và ngài vẫn hằng sống. Thomas nghi ngờ điều đó. Phúc âm John 20:25 viết rằng, Thomas đã nói: “Nếu tôi không thấy dấu đóng đinh nơi tay Người, và tra tay tôi vào lỗ đinh và cạnh sườn Người, tôi sẽ không tin”.
Nhưng Chúa cho ông một cơ hội, và tám ngày sau, ngài hiện đến. Ngài nói với Thomas: “Thomas, hãy đặt ngón tay anh vào đây. Hãy nhìn xem tay Thầy. Hãy đưa ngón tay anh tra vào cạnh sườn Thầy. Và đừng cứng lòng nữa, nhưng hãy tin” (John 20:27). Thomas làm thế, và trong khoảnh khắc ngỡ ngàng ấy, với hai tông đồ khác đang chứng kiến, mọi sự hoài nghi của ông tan biến, từ một kẻ chối Chúa, Thomas trở thành một người tuyên xưng Chúa. Ông thốt lên: “Lạy Chúa của con và là Thiên Chúa của con…” (John 20:28). Chứng kiến cảnh ấy, Jesus nói: “Bởi thấy Thầy, anh đã tin. Phúc cho những ai không thấy mà vẫn tin” (John 20:29).
Trong một cách diễn đạt rất khác với nghệ thuật thời ấy khi tái hiện các cảnh của Tân Ước liên quan đến Chúa Phục sinh, Caravaggio đã vẽ ngài một cách giản dị nhất, không có vầng hào quang trên đầu như thường thấy, và ngài đang vén áo cho một vị tông đồ chọc vào người mình. Người ấy, cùng với hai tông đồ khác, có dáng vẻ thô kệch, Thomas thì có hành động hơi thô lỗ, hai vị kia nhìn rất tầm thường. Nhưng đấy chính là cách thể hiện của Caravaggio. Nhờ thế, cả bốn người trong tranh trở nên gần gũi, trần tục với người xem. Chúa đã xuất hiện bằng xương bằng thịt chứ không phải là một linh hồn, và sự sống lại của ngài là sự thực, như một điều nhiệm màu.
Hiện bức tranh “Sự nghi ngờ của thánh Thomas” (kích thước 1,07 x 1,46 m) đang được trưng bày trong cung điện Sansoucci ở thành phố Potsdam, Đức…